Από τη Νέα Σμύρνη ξεκινά ο αγωγός που δημιουργεί τους πίδακες νερού στην Καλλιθέα

Ο αγωγός ομβρίων υδάτων που ξεκινά από τη Νέα Σμύρνη, σταματά στο… πουθενά και δημιουργεί εικόνες χάους σε κάθε ισχυρή βροχόπτωση

Φωτο: INTIME

Οι εικόνες που είδαν χθες το βράδυ το φως της δημοσιότητας από την οδό Σκρα στην Καλλιθέα — ένα εντυπωσιακό αλλά επικίνδυνο πίδακα νερού στη μέση του δρόμου, εν μέσω της κακοκαιρίας «Byron» — μπορεί να σόκαραν το πανελλήνιο, όμως για τους κατοίκους της Νέας Σμύρνης, της Καλλιθέας και του Μοσχάτου δεν ήταν κάτι πρωτόγνωρο.

Το φαινόμενο αυτό επαναλαμβάνεται εδώ και τέσσερις δεκαετίες, με αιτία ένα έργο που ξεκίνησε, δημοπρατήθηκε, κατασκευάστηκε μερικώς — αλλά δεν ολοκληρώθηκε ποτέ.

Ένας αγωγός-γίγας που κατέληξε… ατελής

Το έργο κατασκευάστηκε από το πρώην Υπουργείο Δημοσίων Έργων γύρω στο 1980, με στόχο τη μεταφορά ομβρίων υδάτων από τη Νέα Σμύρνη έως τον Κηφισό, ώστε οι τρεις όμοροι δήμοι να προστατευτούν από πλημμυρικά φαινόμενα.

Ο αγωγός, διαστάσεων 4 μέτρα επί 3,5 μ. — τόσο μεγάλος που, όπως σχολιάζουν τεχνικές πηγές, «χωράει να περάσει φορτηγό» — ακολουθεί τη διαδρομή: Νέα Σμύρνη 👉 Λεωφόρος Συγγρού 👉 Οδός Σκρα (Καλλιθέα) 👉 Κάτω από τη κοίτη του Ιλισού.

Ωστόσο, το έργο σταματά 800 μέτρα πριν την προβλεπόμενη εκβολή του στον Κηφισό. Άρα, ο αγωγός είναι τυφλός: μεταφέρει νερό, χωρίς να το παροχετεύει πουθενά.

Σε ομαλές καιρικές συνθήκες, το δίκτυο λειτουργεί οριακά. Όταν όμως η βροχή είναι σφοδρή ή παρατεταμένη, όπως συνέβη με την «Byron», η παροχή νερού ξεπερνά τις δυνατότητες απορροής. Τότε συμβαίνουν τα εξής: Ο αγωγός γεμίζει και λειτουργεί υπό πίεση, το νερό αναζητά έξοδο και η εκτόνωση γίνεται από τα φρεάτια επίσκεψης στο οδικό δίκτυο. Έτσι δημιουργούνται οι θεαματικοί πίδακες — το λεγόμενο «υδρολογικό σιντριβάνι» — στα σημεία:

Σκρα & Δημοσθένους και Σκρα & Ανδρομάχης. Το φαινόμενο έχει καταγραφεί δεκάδες φορές τα τελευταία χρόνια.

Παρέμβαση του Δημάρχου Καλλιθέας: «Το ίδιο συμβάν θα επαναληφθεί»

Μετά τα χθεσινά γεγονότα, ο δήμαρχος Καλλιθέας, Κώστας Ασκούνης, εξέδωσε ανακοίνωση επιβεβαιώνοντας δημόσια ότι το πρόβλημα είναι διαρθρωτικό και γνωστό: «Πρόκειται για έναν τυφλό αγωγό που δεν παροχετεύεται πουθενά, με αποτέλεσμα σε πολύ μεγάλες βροχοπτώσεις ο αγωγός να λειτουργεί υπό πίεση και να εκτονώνεται.»

 Ο κ. Ασκούνης υπογραμμίζει ότι το έργο επιχειρήθηκε να ολοκληρωθεί το 2010, όμως «ο Δήμος Μοσχάτου αντέδρασε, με αποτέλεσμα τη μη υλοποίηση του έργου». Και κάλεσε τον Περιφερειάρχη Αττικής, Νίκο Χαρδαλιά «να εντείνει τις προσπάθειες για οριστική λύση. Το φαινόμενο είναι επικίνδυνο για πολίτες και περιουσίες και θα επαναληφθεί.»

Η περιοχή υδραυλικά δεν ανήκει σε έναν δήμο

Η περίπτωση Νέας Σμύρνης–Καλλιθέας αποκαλύπτει ένα ευρύτερο πρόβλημα: τα αντιπλημμυρικά έργα δεν μπορούν να σχεδιάζονται κατά δήμο, διότι το νερό δεν γνωρίζει σύνορα.

Στην Αττική σήμερα:

• 54 έργα βρίσκονται σε εξέλιξη

• 10 εκτελούνται

• 8 βρίσκονται υπό δημοπράτηση

• 30 θα δημοπρατηθούν εντός εξαμήνου

Ωστόσο, η κατασκευή των δικτύων παραμένει ασύνδετη, άνιση και συχνά παρωχημένη σε σχέση με τις νέες κλιματικές συνθήκες.

Φωτο: INTIME

Η κλιματική πραγματικότητα ξεπερνά τον παλιό σχεδιασμό

Οι ειδικοί προειδοποιούν ότι το δίκτυο ομβρίων της Αττικής σχεδιάστηκε για εποχές με χαμηλότερα ύψη βροχής.

Η κλιματική κρίση αλλάζει τα δεδομένα, καθώς συμβαίνουν πιο έντονες καταιγίδες σε μικρότερο χρόνο και με μεγαλύτερους όγκους νερού. Αυτό καθιστά το υπάρχον δίκτυο ανεπαρκές.

Διεθνώς προωθούνται «υβριδικά» μοντέλα αντιπλημμυρικής θωράκισης, όπως:

• πόλεις-σφουγγάρια (sponge cities)

• πράσινες στέγες

• διαπερατές επιφάνειες

• πάρκα ανάσχεσης σε χαμηλά υψόμετρα

Τέτοιες λύσεις βοηθούν τις πόλεις να απορροφούν μέρος της βροχής, μειώνοντας την πίεση στο δίκτυο ομβρίων.

Το μεγάλο ερώτημα: ολοκλήρωση ή επανασχεδιασμός;

Το ζήτημα Νέας Σμύρνης–Καλλιθέας–Μοσχάτου είναι πλέον ξεκάθαρα πολιτικό, τεχνικό και πολεοδομικό.

Οι επιλογές είναι δύο:

1. Ολοκλήρωση του υπάρχοντος δικτύου ώστε να συνδεθεί με τον Κηφισό ή

2. Πλήρης επανασχεδιασμός βάσει νέων δεδομένων.

Μέχρι τότε, με κάθε κακοκαιρία, οι εικόνες των «σιντριβανιών» θα επανέρχονται. Και οι πολίτες θα συνεχίσουν να ρωτούν το αυτονόητο:

Πόσο ακόμα θα πληρώνουμε ένα έργο που δεν ολοκληρώθηκε ποτέ;