Κοινωνική και Πολιτιστική Συνταγογράφηση: Τα αποτελέσματα της πιλοτικής εφαρμογής στη Νέα Σμύρνη
- Νέοι Ορίζοντες της Νέας Σμύρνης
- 27 Σεπ
- διαβάστηκε 4 λεπτά
Στο πλαίσιο της πιλοτικής εφαρμογής στη Νέα Σμύρνη για την Κοινωνική και Πολιτιστική Συνταγογράφηση, 100 άτομα συνδέθηκαν με δραστηριότητες, όπως επισκέψεις σε μουσεία, δανεισμό βιβλίων, άθληση, ευεξία και art therapy.
Μια ιδιαίτερα ενδιαφέρουσα επιστημονική μελέτη υπογράφει ο Παναγιώτης Δούρος, τη μονογραφία με τίτλο «Πολιτιστική διαχείριση και κοινωνική δραστηριοποίηση – Δράσεις και πρωτοβουλίες της κοινωνικής και πολιτιστικής συνταγογράφησης στην Ελλάδα» η οποία κυκλοφόρησε πρόσφατα από τις Εκδόσεις Παρατηρητής της Θράκης.
Ο Παναγιώτης Δούρος, που εργάζεται μόνιμα στο Πανεπιστήμιο Δυτικής Αττικής ως Ε.Δ.Ι.Π στο Τμήμα Κοινωνικής Εργασίας με γνωστικό αντικείμενο «Πολιτιστική Διαχείριση και Κοινωνική Απήχηση», μίλησε στο Ράδιο Παρατηρητής για τα ευεργετικά αποτελέσματα των πολιτιστικών δράσεων στην βελτίωση της ψυχοκοινωνικής ευεξίας των πολιτών, τα αποτελέσματα της πειραματικής εφαρμογής στη Νέα Σμύρνη και τη Φυλή, και τη δυνατότητα επέκτασής του παντού.
Δημιουργώντας ένα μη κλινικό μηχανισμό
Πείτε μας τι είναι ακριβώς η κοινωνική και πολιτιστική συνταγογράφηση;
Η κοινωνική και πολιτιστική συνταγογράφηση δεν είναι πια ένα πείραμα. Είναι ένα εγχείρημα και αφορά ένα μη κλινικό μηχανισμό που παραπέμπει στους πολίτες σε δράσεις πολιτιστικές, σε δράσεις τέχνης, θέατρο, μουσική, χώρο άθλησης, οτιδήποτε είδους, από το πιο ήπιο μέχρι το πιο απαιτητικό.
Ο στόχος της κοινωνικής και πολιτιστικής συνταγογράφησης είναι η ενδυνάμωση, η πρόληψη και η βελτίωση της ψυχοκοινωνικής ευεξίας του ατόμου που πάσχει, που έχει ανάγκη, που θέλει ξανά να ενωθεί με το σώμα της κοινωνίας ή που νιώθει απομονωμένος και μελαγχολεί. Χαρτογραφεί κοινωνικές δομές, τις κάνει προσβάσιμες και γενικά αξιοποιεί τα ευεργετικά αποτελέσματα.
Εγώ εστιάζω στον πολιτισμό και την τέχνη, γιατί είναι το αντικείμενό μου και ανταποκρίνεται σε πραγματικές ανάγκες, κυρίως μετά την πανδημική αύξηση ψυχιατρικών περιστατικών. Έχουμε κοινωνικές και πολιτικές στρατηγικές πρόληψης και προαγωγής της υγείας που δεν υποτάσσονται μόνο στην φαρμακευτική αγωγή που δεν την υποκαθιστά.
Εφαρμόζεται αυτό στο εξωτερικό; Γιατί δεν έχουμε κάποιο δείγμα γραφής στην Ελλάδα.
Το πείραμα εφαρμόζεται στο Ηνωμένο Βασίλειο ήδη από το ’90, και γιγαντώθηκε το 2010 με μεγάλα προγράμματα όπως το Art Therapy.
Έχει περάσει στην Αμερική, στη Νέα Ζηλανδία, στην Αυστραλία, ενώ έχει μεταπηδήσει στη Γερμανία και στην Γαλλία. Είναι κάτι το οποίο είναι δοκιμασμένο, δεν είναι πειραματικό και λειτουργεί συμπληρωματικά με άλλες ιατρικές φροντίδες. Ενεργοποιώντας τα άτομα τρίτης ηλικίας
Είναι κάτι συγκεκριμένο που σας οδήγησε στην έρευνα και τη μελέτη;
Η πανδημία στην Ελλάδα είχε πολύ διαφορετικά χαρακτηριστικά από ό,τι στην Ευρώπη, λόγω του γερασμένου πληθυσμού της χώρας, γιατί σε εμάς η κοινωνική και πολιτιστική συνταγογράφηση κατά παρέκκλιση εστιάζει στην τρίτη ηλικία, με τη μελαγχολία, την απομόνωση και όλα τα προβλήματα που έχει. Ενεργοποιείς ξανά ένα άτομο που βρίσκεται στην 7η ή τη 8η δεκαετία της ζωής του, και βλέπεις πώς ξεπερνά προβλήματα όπως κατάθλιψη, μελαγχολία, κατατονία. Πράγματα που είναι συνυφασμένα με αυτές τις ηλικίες και έχουμε δει πόσο ευεργετική είναι αυτή η πρακτική.
Θετικά τα αποτελέσματα σε Νέα Σμύρνη και Φυλή
Έχει όμως υπάρξει πιλοτική εφαρμογή στους Δήμους Νέας Σμύρνης και Φυλής. Τι συμπέρασμα βγάλατε από αυτή;
Το Τμήμα Κοινωνικής Εργασίας στο οποίο διδάσκω Πολιτιστική Διαχείριση και Κοινωνική Απήχηση ξεκίνησε από το πρώτο κύτταρο, τους δήμους, εκεί που οι άνθρωποι έχουν ονοματεπώνυμο και τους γνωρίζουμε μαζί με τις κοινωνικές υπηρεσίες.
Στη Νέα Σμύρνη, 100 άτομα συνδέθηκαν με δραστηριότητες, όπως επισκέψεις σε μουσεία, δανεισμό βιβλίων, άθληση, ευεξία, art therapy, με στοχευμένες παραπομπές.
Στη Φυλή το ίδιο. Και στις δύο περιοχές υπήρχε εκπαίδευση των επαγγελματιών από τους κοινωνικούς λειτουργούς, ώστε να βρουν τον τρόπο και να βελτιώσουν τους φορείς, είτε δημοτικούς είτε ιδιωτικούς, με άτομα που προσέφυγαν στον Δήμο για κάποιο πρόβλημα και λειτούργησε και στους δυο Δήμους πάρα πολύ καλά.
Είναι πολύ κρίμα που περιμέναμε μετά την πανδημία τόσο μεγάλο διάστημα ώστε να κάνουμε και εμείς αυτό που σε όλον τον κόσμο έχουν υιοθετήσει, όχι άκριτα, αλλά δοκιμασμένα και επιστημονικά, και νομίζω ότι θα έπρεπε να επεκταθεί όσο το δυνατόν πιο γρήγορα, μέσα από τους δήμους και όχι από το Υπουργείο Υγείας.
Υπάρχει αυτή η δυνατότητα;
Κάτι που έχει ξεκινήσει δεν μπορεί να σταματήσει. Ήδη στην Φυλή υπάρχουν πολίτες που έχουν ακούσει για το πρόγραμμα και ζητάνε είτε εντός προγράμματος σε συνεργασία με το πανεπιστήμιο, είτε στις κοινωνικές υπηρεσίες που έχουν ήδη εκπαιδευτεί, πώς μπορούν να σπάσουν αυτή την απομόνωση, να ξεφύγουν, να επανενταχθούν. Και αυτό λειτουργεί θεραπευτικά, είτε σε παρηγορητικό επίπεδο, είτε ακόμα, όπως έχουμε προσέξει και σε βαριές περιπτώσεις, συνεργαζόμενοι με το Άσυλο Ανιάτων που βλέπουμε ότι το θέατρο, η Λυρική Σκηνή, έχει προγράμματα που τους επισκέπτονται. Βλέπουμε στα πρόσωπα των βαριά νοσούντων τη θεραπευτική δύναμη και τη δυναμική της τέχνης.
Ενδεχομένως και στις πιο νεανικές ηλικίες, στην πάρα πολύ μεγάλη αύξηση των νοσημάτων που συνδέονται κυρίως με το άγχος;
Προφανώς και το άγχος δεν έχει ηλικία, μπορεί να οδηγεί σε ψυχοσωματικά και άλλα θέματα που χρήζουν ιατρικής περίθαλψης. Η απάντηση μπορεί να είναι ο πολιτισμός, η φύση, οι τέχνες, η κοινωνική επανένταξη ή η γνωριμία. Το να μιλήσεις για το άγχος γνωρίζουμε πολύ καλά ότι είναι το πρώτο ψυχοθεραπευτικό. Ειδικά όταν έχεις ομάδες ανθρώπων που λίγο πολύ είναι στον ίδιο δήμο και άρα έχουν τις ίδιες συνθήκες και αντιμετωπίζουν περίπου κοινά προβλήματα.
Θερμή η ανταπόκριση στο βιβλίο
Τι σχόλια λαμβάνετε μετά την έκδοση του βιβλίου;
Πολύ θετικά, και το επιστημονικό κοινό έχει σκύψει πάνω σε κάτι το οποίο ήταν μπροστά μας, αλλά δεν του είχαμε δώσει τη δέουσα σημασία. Όλο και περισσότερες ημερίδες μας καλούν να το αναλύσουμε, γιατί έχουμε τα αποτελέσματα των δύο δήμων και οι άλλοι δήμοι έχουν δείξει το αντίστοιχο ενδιαφέρον. Δεν χρειάζεται ιδιαίτερα χρηματοδοτικά εργαλεία. Οι κοινωνικές υπηρεσίες των δήμων είναι ο φορέας που μπορεί να κάνει τη διασύνδεση. Υπάρχει ενημέρωση και ενδιαφέρον τόσο από επαγγελματίες υγείας, επιστήμονες αλλά και από απλούς πολίτες. Είναι πολύ θετικό.
